Waarom leren zo moeilijk kan zijn voor hoogbegaafden
Dat zou je niet denken: dat leren moeilijk kan zijn voor hoogbegaafden. Zij kunnen alles toch makkelijk? Juist dát is het probleem! Als je onderwijs krijgt onder je niveau, word je niet uitgedaagd om je met vallen en opstaan iets eigen te maken. En dat is nou juist ‘leren’.
Leren betekent: het ongemak verdragen dat je het nog niet snapt, dat je het fout zou kunnen hebben, dat je niet weet hoe je verder moet.
Knappe koppen hebben daar ooit dit plaatje bij bedacht:
In de comfortzone voel je je op je gemak. Je snapt waar je mee bezig bent, je weet dat je goed zit en ook hoe je verder moet.
In de leerzone voel je het ongemak van het niet weten. Als je dit vaker ervaart, heb je gemerkt dat je verder komt als je dit ongemak even kunt verdragen. Je leert ermee om te gaan en weet dat het je ergens brengt.
In de paniekzone vliegt het je aan: er worden dingen van je verwacht die je absoluut niet kunt overzien en waarbij je echt niet weet hoe je het moet aanpakken. Je hebt geen idee hoe je hiermee verder moet. Dit veroorzaakt een gevoel van paniek.
De paniekzone is niet de place to be.
De leerzone stelt je in staat om verder te komen en je grenzen te verleggen. Dit is leren en groeien.
De comfortzone is makkelijk, maar daar blijf je bij wat je al kunt en groei je niet.
Hoogbegaafden hebben op school vaak niet de uitdaging gehad die past bij hun denkniveau. Zij konden de meeste dingen vanuit hun comfortzone doen. Dan ziet de leercirkel er opeens heel anders uit:
Dit is de situatie die veel snelle intuïtieve denkers of hoogbegaafden herkennen: “Als ik iets moet doen wat ik nog niet kan, of wat ik nog niet kan overzien, of waarbij ik fouten zou kunnen maken, raak ik in paniek.” Nou, dat klopt dus ook. Zij hebben niet geleerd het ongemak te verdragen dat past bij leren. Daarmee voelt het als veel te spannend om buiten die comfortzone te treden.
Het besef dat je niet gek bent als je dit ervaart kan al helpen.
En als je wilt groeien buiten je comfortzone, dan raad ik je aan om dit in kleine stapjes te doen. Kleine stapjes die je uitdagen om het ongemak te verdragen, zonder in de overweldigende paniek terecht te komen. Dit kan een hele uitdaging zijn. Maar de beloning is ook groot, want dan ga je groeien!
Wil je meer weten over hoogbegaafdheid? Lees dan hier verder.
Marga Spaanjaars – van Gestel
september 2024
