“Meer dan intelligent” – De vele gezichten van hoogbegaafdheid bij jongeren en volwassenen. Door Tessa Kieboom & Kathleen Venderickx
“Meer dan intelligent.” De drie woorden op de kaft zijn voor mij een zogenoemde draft. In eerste instantie spreken de woorden me aan en blijf ik verbouwereerd met een blauw boek in mijn handen staan. Met open mond staar ik naar een ladder die zeven treden telt. Een afbeelding die voor mij ‘uit hout gesneden’, juist, net zo spreekwoordelijk als fictief, het ‘goede goed’ spelt.
Anders dan eerder hoef ik ditmaal niet te zoeken naar een speld noch een hooiberg. Het boek dient duidelijk als leidraad en voor mij kent het boek geen overdaad. Geen overkill aan woorden die niets zeggen, maar alles-in-één, om uit te leggen: “meer dan intelligent; de titel went”.
De vele gezichten van hoogbegaafdheid bij jongeren en volwassen
De ondertitel van het boek wekt de indruk dat ik over de vele gezichten ga lezen en in die zin heb ik niets te vrezen. Tegelijkertijd weerhoud iets in mij mezelf van het lezen. Ben ik bang? Is het een kort verhaal lang? Èn denk ik ‘trek ik aan het kortste eind?’ Òf is dit boek voor mij wel “tè” welomlijnd?
De weerstand die ik signaleer neem ik mee in mijn leer. Naargelang ik me presenteer, gaan de verhalen van getalenteerde mensen gegarandeerd nuances aanbrengen in mijn beeld en stiekem ben ik razend nieuwsgierig of ik de enige ben die zich bij terugkerende taken, sneller dan gemiddeld, evenzo verveelt. Ik start met lezen en nog voordat ik tijd heb om het ergste te vrezen, is de eerste paragraaftitel raak. Ik voel hoe ik een zware zucht van verlichting slaak.
Authentieke verhalen
‘Heftige emoties’ (pp. 81) ‘kunnen bij hoogbegaafde personen weleens hoog oplopen […]’. De hier bedoelde emoties ontstaan wanneer er een mismatch bestaat tussen de persoon in kwestie en zijn omgeving. Al snel wordt ik meegenomen in een persoonlijke beleving. De woordkeus in het boek spreekt aan en zet mij ertoe om af en toe stil te staan.
De authentieke verhalen in het boek zetten mij aan tot vertalen. Mensen van wie ik weet dat ze meer dan intelligent zijn, passeren de revue en hen die ik ken, leren, net als ik ambigu. Wel, nu dat laatstgenoemde voor mij een weerbarstig proces is, ben ik benieuwd naar mijn eigen ongewist. Ik ben benieuwd of ik aan de hand van de perspectieven die worden beschreven, verdere verdieping kan vinden in ’t leven. Ik ben benieuwd of ik kan leren van wat er wordt gepropageerd. Namelijk hoe een meer dan intelligent persoon ‘ambigu’ leert.
Embodio’s
Het boek wordt duidelijk opgebouwd en het professioneel taalgebruik dat ik zie, is me toevertrouwt. Er worden recent nieuwe inzichten beschreven en de ambiguïteit lijkt een rode draad. Óf en hoe zich een persoonlijk- of professioneel leerproces inderdaad voltrekt, hangt in de eerste plaats samen met een gezonde dosis introspect.
De auteurs geven blijk van hinderpalen en noemen deze embodio’s. In mijn perceptie is dit een ‘schot in de roos’. Niet in de eerste plaats omdat ik embodio’s associeer met embryo’s en belichaamde delen, maar ook omdat ik aan de hand van mijn eigen stem (echo), mijn ego weet te strelen Ofwel: tijdens het lezen kan ik integreren.
Ik leer vertrouwen dat ik verder kan bouwen op de ervaring- en voorkennis die ik heb opgedaan en kan er door de ervaringsverhalen bij stilstaan. Zacht nopend en hopend nog meer te begrijpen van mijn eigen verlangen naar (persoonlijke en professionele) groei, ervaar ik dat ik tegelijk met de herkenbare woorden, het inherente proces waar ik in stoei én groei, soms net zo hard verfoei.
Praktisch en toepasbare trainingstips
Het boek fungeert voor mij als een spiegel. De voorbeelden zijn tastbaar en doorgaans gerelateerd aan sport en bewegen. Voor mij een zegen, omdat het een beroep doet op mijn inbeeldend vermogen en eerder gebaande wegen. In een pogen om aanvankelijk aan de hand van een abstract denken en de praktische handvatten van dit boek hoogbegaafdheid verder vorm te geven, heb ik me gedurende het lezen met mijn eigen gevoelens en sensaties weten te verweven. Zonder bijbedoelingen en anders dan letterlijk en figuurlijk het spotten, ben ik me (onbedoeld) bewuster geworden van mijn eigen menseigenaardige- en persoonlijk toegeëigende schotten.
Een opstap naar meer én beter
Het boek meer dan intelligent gaat over intelligentie en hoogbegaafdheid. En het is niet altijd zo dat het één tot het ander leidt. Evenzo dat beide begrippen geen synoniemen zijn, blijkt uit zijn algemeen- en verdeeldheid. De titel spreekt voor zich, én tegen het licht van de vele gezichten (in de letterlijke betekenis van de zin), worden zowel de uitzonderingen op- als de regel(s), toegedicht.
Wetenschappelijk onderbouwd én genuanceerd
Wat me in het boek heeft aangesproken zijn de persoonlijke verhalen en de wetenschappelijke wijze waarop de auteurs aan de hand van embodio’s en embodio-trainingsprogramma’s de ontwikkeling van meer dan intelligente mensen hebben weten te vertalen. Het boek is daarmee ‘levend’ – niet enkel en alleen inzicht gevend, maar ook toepasselijk in de praktijk. Meerdere keren het boek bij de hand pakken maakt mijns inziens rijk. Als mens- én als professional.
De gedegen wijze waarop het boek is opgebouwd, getuigd van nauwe- en oprechte betrokkenheid die de professoren zijn toevertrouwd. De gevoels- en belevingsgerichte inhoud van dit boek is een resultaat van meer dan vijf jaar intensief samenwerken en dat is als lezer te merken. Complexiteit is handzaam gemaakt en ik ben als lezer (betrokken) geraakt. Hoe ik ben meegenomen in het hoe te kunnen leren, én de vertaalslag van curatief naar preventief werken deels zelf heb kunnen implementeren – is mijns inziens te eren.
Over de auteurs
Professor dokter Tessa Kieboom is een autoriteit op het vlak van hoogbegaafdheid. Eerder schreef ze het basisboek Hoogbegaafd. Als je kind (g)een Einstein is. Professor dr. ir. Kathleen Venderickx heeft een internationaal topsportverleden en oefende jarenlang een voortrekkersrol uit in de energiesector. Samen leveren ze pionierswerk in de ontwikkeling, aanpak en begeleiding van vele duizenden hoogbegaafde jongeren en volwassenen. De voorbeelden die ze beschrijven zijn hierop gebaseerd.
Toepasselijk boek voor zelfreflectie
De auteurs van dit boek hebben een vergelijkbaar doel met dat van mij en dat is dat zij een positieve bijdrage willen leveren aan de bewustwording- en ontwikkeling van mensen – met een uitgesproken (intellectueel) talent. Zo bewust als ik het verwoord, had ik het nog niet eerder (h)erkend. In het (tussen de regels) doorlezen heb ik mezelf gezien en erkend in termen van ‘embodiment’.
Ik grapte in mezelf nogmaals dat embodio’s klinken als embryo’s en dat ik deze als dusdanig onvoldoende had erkend.
In streektaal zou ik zeggen: ‘eens een Tukker, altijd een Tukker’ en wat ik daarmee wil uitleggen is de kern. Met zowel bewustwording van mijzelf in de relatie tot mijn eigen hoogbegaafd en hooggevoelig zijn, als ook in relatie tot de interactie tot mijn omgeving, ben ik met een aantal van de tips in dit boek gekomen tot een duurzaam amendement:
’t Herhalen van de tips en tricks in de vorm van de beschreven embodio-training went.
Groeien?
Zelfkennis en zelfreflectie zijn een pré. En voor wie dit boek van daaruit bewust leest, kan merken dat de informatie door mag werken. Wie niet geconfronteerd wil worden met de realiteit, raad ik dit boek niet aan. Maar wie in zijn eigen zijn, wil (gaan) staan en/of anderen wil ondersteunen in hun eigenheid zeg ik: lezen!
“Meer dan intelligent. De titel went.” Dus.
Recensent Limke Schopman
Limke creëert en leert. Limke puzzelt met woorden, is associatief in het vinden van akkoorden. Ze schrijft vanuit ritme en rijm wanneer ze recenseert, reflecteert en de door haar waargenomen essentie eert. ‘Niets is wat het lijkt – dichten verdiept èn verrijkt’.